Mężczyzna w garniturze wychodzi przed widownię.
Osoba w garniturze wychodzi przed widownię.
Kilka minut patrzymy na siebie w ciszy, a potem napięcie rośnie: osoba wyjmuje nożyce.
A man in a suit walks out in front of the audience.
A person in a suit walks out in front of the audience.
We look at each other in silence for a few minutes, and then the suspense increases: the person takes out the scissors.
Krzysztof Leon Dziemaszkiewicz, urodzony (1) w Pyrzycach pod Szczecinem, a mieszkający w Berlinie performer od lat istnieje w mojej świadomości jako osoba właśnie. Osoba jest dla mnie słowem-wytrychem bezpieczeństwa, zawiera w sobie miękki, queerowy margines otwartości. Pozwalający na to, żeby wchodzić w uniwersum Leona bez podejrzeń, że wciągnie mnie tam przemocą, tylko po to, aby podbudować swoje ego.m przemocą czy tylko po to, aby podbudować swoje ego.
Krzysztof Leon Dziemaszkiewicz, a performer born in Pyrzyce near Szczecin and living in Berlin, has existed in my consciousness for years as just a person. Person is a safety word for me, it contains a soft, queer margin of openness. Allowing me to enter Leon’s universe without suspicion that he will drag me there with violence, just to boost his (1) ego.
Pomimo tego, że Leon używa w swoich performensach ostrych narzędzi, grubych linii, bezpośrednich obrazów (nagość, kolory narodowe, pozy drag, maski i taśmy deformujące ciało), jego relacja z obserwatorem, czy uczestnikiem performansu nie bywa wulgarna czy nacechowana seksualnym drapieżnictwem. Brzmi to o tyle paradoksalnie, że jedno z moich pierwszych spotkań z Leonem przebiegało niemalże dokładnie tak, jak u Oliwki z kawałka „one night in Sopot” (prod.Sadist i Vacos, 2010); ledwo udało mi się wejść do klubu, wpadłam na zupełnie nagiego, obcego faceta i po prostu zaczęliśmy tańczyć na legendarnej scenie w klubie SFINKS w Sopocie. Ani wtedy, ani w trakcie kolejnych tańców czy spotkań w kontekście spektaklu Leona nie czułam zagrożenia czy znudzenia tym, że nadużywa swojej nagości. Leonowska nagość jest po prostu częścią jego płynnej osoby, niezależnie od tego, czy perforuje na międzynarodowych scenach (m.in. w Berlinie, Wenecji czy Miami), czy świętuje urodziny w klubokawiarni.
Despite the fact that Leon uses sharp tools, thick lines, direct imagery (nudity, national colors, drag poses, masks and body-deforming tapes) in his performances, his relationship with the observer or performance participant is at no times vulgar or sexually predatory. This sounds so paradoxical, because one of my first encounters with Leon went almost exactly like Oliwka’s from the piece “one night in Sopot” (prod.Sadist and Vacos, 2010); barely able to enter the club, I bumped into a completely naked, strange guy and we simply started dancing on the legendary stage in the SFINKS club in Sopot. Neither then, nor during subsequent dances or meetings in the context of Leon’s performance, did I feel threatened or bored by the fact that he was abusing his nudity. Leon’s nudity is simply part of his fluid persona, whether he’s performing on international stages (including Berlin, Venice and Miami) or celebrating his birthday in a clubhouse.
Jak podaje artystka Kroot Juurak, to jak performujemy siebie będąc poza sceną jest bazą tego, jakie relacje nawiążemy z odbiorcami podczas performensu (2). W osobie Leona odnajduję stuprocentową zgodę na to, że podstawą działania jest własna prawda i własny świat, niepoddający się akademickim strategiom, artystycznym trendom, czy tiktokowym modom. Parafrazując Oshowskie All Is One – Leon is One.
According to artist Kroot Juurak, how we perform ourselves while off stage is the basis of what kind of relationship we will establish with the audience during the performance (2). In the person of Leon I find one hundred percent agreement that the basis of performance is one’s own truth and one’s own world, not subject to academic strategies, artistic trends, or tiktok fads. To paraphrase Osho’s All Is One – Leon is One.
A w trakcie performensu w Pawilonie Czterech Kopuł zamykającym wystawę Magdaleny Abakanowicz Leon był Totalny.
And during the performance at the Pavilion of the Four Domes closing Magdalena Abakanowicz’s exhibition, Leon was Total.
Był to pierwszy performans, jaki widziałam po niespodziewanej śmierci wieloletniego partnera Leona, Manfreda Thierry’ego Muglera, więc wyjściowym działaniem były rytuały żałobne. Kiedy opadł porozcinany nożycami, usztywniający, tradycyjnie męski i europejski strój, Leon stał się smutkiem i stratą. Był kamieniem, gniewem, dysocjacją umysłu, czymś lub kimś, kto przeżywa dla siebie i dla nas. Używając organicznych materiałów, czym nawiązywał do prac Abakanowicz, otwierał kolejne poglądy frustracji, wściekłości, bezsilności: ja czytałam te działania jako nowy rodzaj protestu, brzydki, lepki, poza kanonem instagramowalności.
This was the first performance I saw after the unexpected death of Leon’s longtime partner, Manfred Thierry Mugler, so the initial action was mourning rituals. When the scissor-cut, stiffening, traditionally masculine and European garb fell away, Leon became sorrow and loss.
He was stone, anger, a dissociation of the mind, something or someone surviving for himself and for us. Using organic materials, with which he alluded to the works of Abakanowicz, he opened up further views of frustration, rage, powerlessness: I read these actions as a new kind of protest, ugly, tacky, outside the canon of instagrammability.
Ciało poddane wielu czynnikom zewnętrznym, zmysłowym i brutalnym, trącym i kolorowym dopiero po jakimś czasie zyskało głos. Zyskało ekspresję ukierunkowaną na zewnątrz, w kontekście żałoby możnaby rzec, że przepracowaną wewnętrznie, w kontekście rytualnego kontaktu z publicznością: w tym momencie zobaczyliśmy zintegrowane, korporalne dzieło sztuki. Utytłane w miodzie, torfie i pomarańczowej farbie; kolor pomarańczowy może być nawiązaniem do Atmana, duszy, do neohipisowskiej słowiańszczyzny i poprzedniego performansu (4). Inkantujące nostalgicznymi melodiami, skoncentrowane, wprawiające w ruch długie końskie włosie, które nie przetrwało do końca spektaklu w całości. W końcu, zapętlające się w ruchu, samo-taśmujące się i sunące ku zaskakującemu końcowi performansu.
Leon po prostu zniknął pod posadzką (jak? To już tajemnica przestrzeni muzealnych ukrytych pod dziedzińcem Czterech Kopuł), zostawiając po sobie ślad torfu i farby (5).
The body, subjected to many external factors, sensual and brutal, friction and color, only gained a voice after some time. It gained an outwardly directed expression, in the context of mourning, one might say, internally reworked, in the context of ritual contact with the audience: at this point we saw an integrated, corporal work of art. Drenched in honey, turf and orange paint; the orange color may be a reference to Atman, the soul, to neo-hippie Slavism and previous performance (4). Incanting with nostalgic melodies, concentrated, setting in motion a long horsehair that did not survive to the end of the performance in its entirety. Finally, looping in motion, self-taping and gliding towards the surprising end of the performance.
Leon simply disappeared under the floor (how? That’s the mystery of the museum space hidden under the courtyard of the Four Domes), leaving behind a smudge of peat and paint (5).
Jeśli Leon Totalny był dla nas rodzajem lokalnego szamana, to jaka była jego intencja?
Nie ma tu złych i dobrych odpowiedzi; ja widziałam oswajanie żałoby, performowanie umęczonego represjami ciała (spotkanie odbyło się w dniu, w którym w USA zapadł wyrok w sprawie Roe vs. Wade), uzdrawianie siebie poprzez wyjście ze schematu, stapianie życia ludzkiego z nie-ludzkimi materiami, jak w sizalowych Abakanach. W pewnym sensie Leon podnosi tu temat obecny u Magdaleny Abakanowicz: badania ogólnego stanu „kondycji ludzkiej” poprzez materie naturalne, lecz nieożywione: drewno, kamień czy włókna juty (6) (a w przypadku Leona – torf, miód i końskie włosie).
If Leon Total was a kind of local shaman for us, what was his intention?
There are no right or wrong answers here; I saw the taming of mourning, the performance of a body tormented by repression (the meeting took place on the day the Roe vs. Wade verdict was handed down in the US), the healing of the self by stepping out of the scheme, the melding of human life with non-human matter, as in the sisal Abakans. In a sense, Leon here picks up on a theme present in Magdalena Abakanowicz’s work: exploring the general state of the “human condition” through natural but inanimate matter: wood, stone or jute fibers (6) (and in Leon’s case – turf, honey and horsehair).
Co stało się w trakcie tych 50 minut z emocjami i umysłami widowni? Być może dane im było zauważyć białą czaplę jaka przysiadła na szklanym dachu muzeum, niezbity dowód na to, że rytuał zadziałał poza naszym światem. Być może docenili bliskość żyjących wokół. A może poczuli się niepewnie, że któregoś dnia, tak jak samotne ciało po śmierci, czy obiekty muzealne po wystawie będą musieli zejść na drugą stronę jasności?
What happened during those 50 minutes to the emotions and minds of the audience? Perhaps they were given to notice the white heron that perched on the museum’s glass roof, irrefutable proof that the ritual worked outside our world. Perhaps they appreciated the proximity of the living around them. Or perhaps they felt insecure that one day, like a lonely body after death, or museum objects after an exhibition, they would have to descend to the other side of brightness?
Poruszające było zarówno wspólne obserwowanie działania Leon Totalny, jak i obserwowanie reakcji publiczności: były intensywne, żywe, skraplające się łzami, lub wybuchające stłumionymi okrzykami.
Niewątpliwe jest, że Leon już zawsze będzie osobą legendarną w polskim performansie; w ciągu ostatnich lat, równolegle z jego tapingową praktyką malarską można zauważyć pewien zwrot: ku czystości formy, minimalizmowi, który nie uszczupla emocji, a jedynie podbija ich transmisję. Zamiast mnogości artefaktów i stylów, skupione, zblokowane działanie potęgujące poczucie wolności i indywidualizmu, w którym porusza się artysta, ale ponownie: nie wykluczające odbiorcy.
It was moving both to watch Leon Total act collectively, and to observe the audience’s reactions: they were intense, vivid, condensing with tears, or erupting with muffled shouts.
It is undeniable that Leon will always remain a legendary figure in Polish performance, with his great output and artistic prolificacy. In recent years, in parallel with his taping painting practice, a certain turn can be observed: towards purity of form, a minimalism that does not deplete emotions, but only boosts their transmission. Instead of a multitude of artifacts and styles, a focused, interlocked action that enhances the sense of freedom and individualism in which the artist moves, but again: not excluding the viewer.
Wciąż atrakcyjne wizualnie, wciąż poszukujące siebie/ciebie/nas/ducha/duchów/istot w jednym, prostym celu: przeżywania. Teraz. Razem.
Still visually appealing, still searching for self/you/us/spirit/spirits/essentials with one simple goal: to experience and live. Now. Together.
Przypisy / Foot notes:
- kwestię zaimków ustaliłam z artystą: on, jego / I agreed the pronouns with the artist: he, him
- cytat niedokładny, pochodzi z warsztatów Performance Therapy, Kroot Juurak i MichelAngelo Miccolis, 2022 / a quote from the ongoing Performance Therapy workshops by Kroot Juurak and MichelAngelo Miccolis, 2022
- chodzi o Abakanowicz. Totalna [wystawa czasowa]19 grudnia 2021 – 28 sierpn ia 2022, kuratorki wystawy: dr Barbara Banaś i Iwona Dorota Bigos https://mnwr.pl/abakanowicz-totalna/ {dostęp 10.07.2022} / mentioned exhibition: Abakanowicz. Total, 19 December 2021 – 28 August 2022, curators: dr Barbara Banaś i Iwona Dorota Bigos https://mnwr.pl/en/abakanowicz-total/ {access 10.07.2022}
- chodzi o Atmana, 2019, współtworzonego z Anną Steller, tekst na stronie http://noks.info/?page_id=339 / I refer to Atman, 2019, a collaboration with Anna Steller, text in Polish available here http://noks.info/?page_id=339
- Tu muszę dodać jedną krytyczną uwagę: torf był świeżo zakupiony, zapakowany w plastikowe torby; zmieszany z farbą i plastikiem z opakowania prawdopodobnie nie nadaje się już do kolejnego wykorzystania. W dobie eko-kryzysu takie zbytki wydają się nadmiarowe. / Here I must add one critical remark: the turf was freshly purchased, packed in plastic bags; mixed with paint and plastic from its container, it is probably no longer suitable for another use. In this era of eco-crisis, such disposal seems excessive.
- Więcej o pracach Magdaleny Abakanowicz, polskiej artystki i wystawie w Pawilonie Czterech Kopuł można usłyszeć w podcaście Joanny Mielewczyk https://mnwr.pl/kulturalnie-pytam-podcasty-joanny-mielewczyk-odc-10/ {dostęp 1.07.2022} / more on the Polish artist works and exhibition is to be found here: https://www.latimes.com/archives/la-xpm-2001-mar-25-ca-42311-story.html {access: 2.07.2022}